Gaatjes en vullingen
Wat zijn gaatjes ?
Gaatjes worden veroorzaakt door bacteriën die zich aan het oppervlak van uw tanden en kiezen hechten. Naarmate de bacteriën zich vermenigvuldigen en groeien, vormen ze een witachtig laagje dat tandplaque wordt genoemd. Als tandplaque niet wordt verwijderd, begint deze zuren af te scheiden die kleine gaatjes in het oppervlak van het tandglazuur maken. Naarmate de gaatjes groter worden, groeien ze uiteindelijk uit tot één groter gat ( cariës).
Vullingen
Een gaatje in je gebit moet worden gevuld om ervoor te zorgen dat het gaatje niet groter wordt en pijn gaat doen. Als je een gaatje hebt, boort de tandarts ook een gaatje. De tandarts haalt als het ware het zieke deel vol met cariës weg.
Het vullen van tanden en kiezen is één van de bezigheden van de tandarts. Vroeger waren vullingen van goud en vaak onbetaalbaar.Toen het amalgaam uitgevonden werd, werd de tandheelkunde voor iedereen toegankelijk. Tegenwoordig gebruiken we composiet. Qua duurzaamheid doen ze, mits goed aangelegd, meestal niet onder voor het ouderwetse amalgaam. Ze kunnen vaak wel 10 jaar of langer mee.
Meerdere vullingen in een tand
Een element bestaat uit verschillende vlakken, denk bijvoorbeeld maar aan een dobbelsteen, deze heeft ook meerdere kanten / vlakken. De bovenkant van een element en met name de kies, heeft ook nog meerdere kleine vlakjes. Aan verschillende vlakken kunnen gaatjes ontstaan die gevuld moeten worden. Als er meerdere gaatjes in verschillende vlakjes worden gevuld, is dit terug te zien op uw rekening. Op de rekening staat dan bijvoorbeeld een tweevlaks- of drievlaksrestauratie.
Etsen en onderlaag
Etsen houdt in dat het tandoppervlak met een speciaal zuur ruw gemaakt wordt. Als het oppervlak ruw wordt gemaakt, wordt het makkelijker voor het vulmateriaal om zich aan het tandbeen te hechten. Dit voorkomt dat de vulling er weer snel uitvalt.
Door het ruw maken van het tandoppervlak wordt de bescherming van het element minder en zal het element gevoeliger kunnen worden voor prikkels van buitenaf (bijvoorbeeld koude en warmte). Daarom wordt in de meeste gevallen ook een onderlaag aangebracht die voorkomt dat deze prikkels de zenuw bereiken.
Verdoving
Als de tandarts iets moet doen wat pijnlijk kan zijn, zal hij in de meeste gevallen eerst voorstellen om te verdoven. Die verdoving bestaat uit een klein prikje, waarna je meestal geen pijn meer voelt. Voel je na de verdoving toch nog pijn, zeg dat dan meteen. De tandarts kan dan nog een beetje extra verdoven. Als de verdoving eenmaal werkt, voelt je wang of lip vaak dik aan en heb je het gevoel dat je moeilijker kunt praten en eten of drinken. Dit gevoel verdwijnt weer nadat de verdoving is uitgewerkt, meestal één of enkele uren na de behandeling. Zie je erg tegen de prik op, dan kun je vragen of de tandarts het eerst wil proberen zonder verdoving. Wordt de pijn te hinderlijk, dan kan de tandarts op jouw verzoek alsnog verdoving geven. De tandarts kan de plek waar de verdoving gegeven wordt iets minder gevoelig maken met een zalfje.
Sealen
Sealen bij de tandarts betekent het afdichten of verzegelen van groefjes en putjes in je kiezen. Het sealen gebeurt met een kunststoflak. Om de lak goed te laten hechten worden de groefjes en putjes in je kiezen met een zure vloeistof ruw gemaakt. Dit noem je etsen. Het wordt meestal met een spuitje gedaan. Nu kan de kunststoflak met een instrument of kwastje op de kies worden gedaan. De lak is heel dun en vloeit tot diep in de bodem van de groefjes en putjes. Er wordt geseald om de kiezen te beschermen tegen gaatjes. Meestal wordt er geseald kort nadat de blijvende kies helemaal is doorgekomen. Als ze nog niet geseald zijn, dan is de kans op gaatjes het grootst.
Afspraken
Om een gaatje te vullen, wordt ongeveer 25 minuten gerekend. Voor meerdere gaatjes komt er extra tijd bij. Sommige mensen hebben heel veel gaatjes aan verschillende kanten van hun gebit. De tandarts behandelt slechts één kant tegelijk. Dit omdat er anders aan beide kanten verdoofd dient te worden. Dit is gevaarlijk omdat U dan totaal niet in de gaten heeft of U op uw wang bijt, iets te heet aan het drinken bent etc. Als slechts één kant verdoofd is, kunt U aan die zijde wel eten en heeft U veel sneller door of het eten of drinken bijvoorbeeld te warm is. Tevens kan er na de behandeling nog napijn zijn. Het is erg ongemakkelijk eten en praten als deze pijn aan beide zijden optreedt.
Vragen
Wacht het een paar dagen af, de pijn kan vanzelf weggaan. Blijft de pijn of wordt deze erger maak dan een afspraak bij de tandarts. Er zijn verschillende soorten vullingen. Verschillende vlakken die gevuld kunnen worden. Een vulling kan dus groot of klein zijn. Hoe groter de vulling hoe meer kans je hebt dat je er last van kunt krijgen. Als een gaatje heel dicht bij de zenuw zit, kan het zijn dat je na de behandeling pijn hebt. Neem dan een pijnstiller. Wordt de pijn erger en gaat het kloppen en steken, neem dan contact op met de tandarts. Als de tand of kies met een witte vulling is gevuld, dan kan dit een tijdje gevoelig zijn met warm en koud. De pijn zal na een tijdje vanzelf weggaan (als de pijn blijft of erger wordt, neem contact op met de tandarts). Soms kun je na het vullen ook wat last hebben van je tandvlees. Soms wordt er om de vulling te maken een bandje (soort van taartvormpje) om je tand of kies gedaan voor de goede vorm. Dit kan soms een beetje in het tandvlees snijden. Hier kun je dus na de behandeling wat last van hebben. Je kunt gerust een pijnstiller nemen.
In vrijwel al ons eten en drinken zitten suikers en zetmeel. Tandplaque bestaat uit bacteriën en producten van bacteriën. Die zetten suikers en zetmeel in de mond om in zuren. Die zuren veroorzaken gaatjes in uw gebit. Suikers worden aan veel voedingsmiddelen toegevoegd, bijvoorbeeld aan snoep, koek en frisdrank. Maar er zitten ook van nature suikers in producten, bijvoorbeeld in fruit. Zetmeel zit in aardappels, pasta’s, brood, crackers en peulvruchten. Als u vaak voedingsmiddelen gebruikt waarin suiker en zetmeel zitten, loopt u een groter risico op gaatjes in uw tanden en kiezen.
In frisdrank, vruchtensap, yoghurtdrank en wijn zitten suikers. Ze bevatten behalve suikers die gaatjes veroorzaken ook zuren. Het zuur proeft u nauwelijks. De suiker overheerst de zure smaak. Zuren tasten uw tandglazuur aan. Daardoor slijt uw gebit. Deze vorm van slijtage heet erosie. Tanderosie is een sluipend proces dat niet gemakkelijk te herstellen is. Het gaat niet alleen om hoevéél zure producten u eet en drinkt. Hoe vaker u dat doet en hoe langer u zure producten in uw mond houdt, hoe groter de kans op tanderosie is. Ook de manier waarop u eet en drinkt is van invloed. Wanneer tanderosie niet wordt bestreden, kunnen zuren het tandglazuur en vervolgens zelfs het blootliggende tandbeen oplossen. Water zonder prik, koffie en gewone thee zonder suiker zijn niet schadelijk voor uw gebit.
Bereid uw kind goed voor als de tandarts een gaatje moet vullen. Leg op een rustig moment uit dat één of meer tanden of kiezen ziek zijn. Vertel dat de tandarts de zieke tand of kies beter maakt. Laat de tandarts zelf aan uw kind vertellen wat er gaat gebeuren. Heeft uw kind vragen over de behandeling? Spreek dan af om die samen aan de tandarts te stellen. Als u de behandeling vooraf mooier voorspiegelt dan dat die in werkelijkheid is, verliest uw kind het vertrouwen in u en in de tandarts. Bovendien zal uw zoon of dochter in de toekomst meer opzien tegen een behandeling.
Sabbelen aan een zuigflesje met bijvoorbeeld vruchtensap, siroop, drinkyoghurt en andere melkproducten kan het gebit aantasten. Omdat het gebit langdurig met suikers in aanraking komt, is er een grote kans op het ontstaan van zogenoemde zuigfles cariës. ‘s Nachts kan het speeksel de zuuraanvallen op het gebit vrijwel niet herstellen. ‘s Avonds en ‘s nachts is een zuigflesje dus extra schadelijk. Laat uw kind vanaf negen maanden uit een beker drinken in plaats vanuit een zuigflesje.
Het is gebruikelijk dat de nieuwe ‘witte’ vulling voor de nodige irritatie zorgt. Dit heeft te maken met uitzetten en krimpen van het vulmateriaal en de onderliggende etslaag. Het kan voorkomen dat deze extra spanning en druk zetten op het element of op de zenuw. Deze irritatie kan wel eens enkele weken aanhouden, maar zou langzamerhand moeten wegtrekken. Mocht de irritatie na een maand niet minder zijn geworden, belt u dan gerust even op. Irritatie kan verder veroorzaakt worden als de tandarts diep heeft moeten boren en de zenuw heeft aangeraakt. Dit kan tot ver na de behandeling nog voor irritaties zorgen. Ook deze irritatie moet na verloop van tijd afnemen. Een andere reden van de irritatie kan zijn als de vulling nog te hoog is en deze voor extra druk op het element/kaak veroorzaakt. Het beste is dan om de tandarts er naar te laten kijken.